Dokładnie 14 sierpnia 1871 roku rozpoczęto drążenie pierwszego szybu, który dał początek Kopalni „Radzionków”. W tym roku mija 150 lat od tamtych wydarzeń. Kopalnia była największym zakładem w dziejach miasta, przez to miała ogromny wpływ na rozwój cywilizacyjny Radzionkowa.
Z okazji tak okrągłego jubileuszu, Burmistrz miasta zaprasza na szereg uroczystości.
W niedzielę na Rynku w Radzionkowie odbył się koncert plenerowy „Radzionkowska Barbórka” oraz koncert Orkiestry Dętej Power of Winds.
Piątek (27 sierpnia) godz. 17:00, Centrum Kultury „Karolinka”
Promocja książki „150-lecie Górnictwa Węgla Kamiennego w Radzionkowie”.
Sobota (28 sierpnia) godz. 18:00, Rynek
Koncert plenerowy, prawykonanie „Symfonii Industrialnej” Adama Wesołowskiego Śląska Orkiestra Kameralna – zespół Filharmonii Śląskiej.
Początki kopalni
Poszukiwania węgla w Radzionkowie wykazały, że w najbliższej okolicy zalegają bogate złoża „czarnego złota”. Po otrzymaniu w 1865 roku przez hrabiego Hugona Henckel von Donnersmarck koncesji na wydobywanie węgla, rozpoczęto przygotowania do uruchomienia kopalni na Buchaczu. 14 sierpnia 1871 roku górnicy zaczęli drążyć pierwszy szyb, który otrzymał nazwę „Hrabina Laura”, a pięć dni później przystąpiono do zgłębiania kolejnego szybu, nadając mu nazwę „Graf Hugo”. Urobek wyciągano na powierzchnię za pomocą mechanicznego kołowrotu. 25 listopada 1874 roku na powierzchnię wyjechała pierwsza tona węgla z radzionkowskiej kopalni.
Okres międzywojenny
Po podziale Górnego Śląska pomiędzy Polskę a Niemcy, w 1922 roku Kopalnia „Radzionków” przypadła stronie polskiej. Ponieważ część pola górniczego radzionkowskiej kopalni znalazła się na terenie Niemiec, jej właściciel czyli hrabia Henckel von Donnersmarck postanowił uruchomić po drugiej stronie granicy Kopalnię „Bytom” („Beuthengrube”).
Kopalnia dla miasta
Miasto i kopalnia tworzyły symbiozę. Dzięki kopalni ludność naszego miasta powiększyła się kilkukrotnie, a do Radzionkowa bardzo szybko dotarły takie zdobycze cywilizacyjne jak prąd, wodociągi czy kolej. Górnicy wydatnie wspierali budowę szkół, domu kultury, organizowali festyny i wycieczki dla młodzieży, a orkiestra kopalniana towarzyszyła górnikom w ich ostatniej drodze.
W socjalizmie
Okres PRL był czasem intensywnego rozwoju przemysłu ciężkiego i wydobywczego. W latach powojennych kopalnia została znacjonalizowana, a następnie rozbudowywana. Wzrosło wydobycie, zakupiono nowe maszyny wyciągowe, uruchomiono nowy szyb materiałowo – zjazdowy oraz zamontowano nowe urządzenia wentylacyjne i podsadzkowe. W 1975 roku Kopalnia „Radzionków” została połączona z Kopalnią „Bytom” tworząc wspólnie KWK „Powstańców Śląskich”.
Likwidacja
Przemiany polityczne i gospodarcze przełomu lat 80/90 XX wieku doprowadziły do restrukturyzacji śląskich kopalń. W latach 1994-1995 Kopalnia „Powstańców Śląskich” zaczęła przynosić straty spowodowane zmianami na rynku węglowym, obniżeniem wydobycia oraz zdaniem ekonomistów dwu ruchową strukturą kopalni. W 1997 roku zaczęto zasypywać szyby „Wit Stwosz” oraz „Karol” a wkrótce potem szyb „Piotr”. W 2001 roku utworzono mini skansen górniczy przy ul. Nałkowskiej jako pamiątkę po działającej niegdyś w tym miejscu kopalni.
Pamięć
Mimo, że kopalnia już nie fedruje nadal żywe są wspomnienia i tradycje z nią związane. Od kilkunastu lat w „Barbórkę” mieszańców budzą dźwięki górniczej pobudki, w kościele Św. Wojciecha znajdują się pamiątkowe tablice z nazwiskami górników, którzy odeszli na wieczną szychtę, a wokół byłego budynku transformatora kopalnianego utworzono Miniskansen Górniczy.
Materiał powstał przy współpracy z Urzędem Miejskim w Radzionkowie.
